Америкийн тусгайгийнхан дэлхийн єнцєг булан бvрт нууц дайн єдєєдєг

Зартай алан хядагч Осама бин Ладенг устгасны дараа Америкийн “далайн хавууд” хэмээх тусгайгийнхан дэл­хий нийтийн анхаарлын тєвд орсон.
Пентагоны бvтцэд багтдаг тусгайгийнхан дэлхийн єнцєг булан бvрт нууц дайн явуулдаг нь ийнхvv илэрчээ. Тэд єнєєдєр Ирак, Афганистанаас гадна Со­мали, Йемений зэвсэгт мєр­гєлдєєнд оролцож байгаа талаар ОХУ-ын цэргийн шин­жээчид мэдэгдэж байна.


Ерєнхийлєгч Жорж Бу­шийн vед АНУ-ын тусгайгийнхан дэлхийн 60 оронд vйл ажиллагаа явуулж бай­сан бол одоо 75 болжээ. Энэ талаар тусгайгийн хуран­даа Тим Най “Удахгvй бид дэлхийн 120 оронд ажилладаг болно. Пентагоны нууц алба єдгєє дэлхийн улс орнуудын 60 хувьд нь бий. АНУ-ын нууц, элит албад дэлхийн алс­лагдсан, бєглvv нутагт ч дайн хийдэг” хэмээн мэдэгдэв. Америкчуудын нууц дайны цар хvрээ vнэхээр сэтгэгдэл тєрvvлэм байгаа биз.

Тусгай хvчний командлал 1987.04.16-нд байгуулагджээ. Ийнхvv “SOCOM” /Special Operations Command/ байгуулагдсаны дараа тусгайгийнхан нэгдмэл удирдлага, баталгаатай тєсєвтэй болж, эрх баригчдын ивээлд баг­тав. Энэ бол АНУ-ын Зэв­сэгт хvчний доторх элит, нууц арми юм. Энд далайн хавууд, Дель­та бvлэг, тэн­гисийн яв­ган цэргийн тус­гай­гийнхан, ногоон мал­гайтнууд, рейнжерvvд, нисэх багийнхан, завьт анги, агаарын ком­ман­дос, аврах отрядууд, иргэний бай­г­уул­лагын ажилт­нууд хамаардаг аж. Тэд vл vзэг­дэгч вертолет, хvчирхэг катер, нисэгчгvй онгоц, тус­гай тээв­рийн хэрэгсэл зэрэг хам­гийн сvvлийн vеийн тех­нологийг эзэмшдэг.
1980 онд Иранд олз­логдсон америкчуудыг суллах ажиллагаа бvтэлгvйтэж, найм нь амь vрэгдсэний дараа “SOCOM”-ыг байгуулахаар шийдвэр­лэжээ. “SOCOM” нь терро­рис­туудыг илрvvлэх, устгах vvрэгтэй бєгєєд зєвхєн АНУ-ын Ерєнхийлєгчид захирагддаг.

Тэдний ажиллагаа маш нууц, тєсвєє юунд зар­цуулс­ныг Конгресс ч мэдэх эрхгvй. “SOCOM”-ын устгах ёстой хvмvvсийн жагсаалт урт бєгєєд тэнд америкчуудын нэрс ч бий. Харин “JSOC” /Joint Special Operations Commandу/ нь хууль бусаар хvн хул­гайлах, захиалгат аллага vйлдэх тал дээр мэргэшсэн. Энэ бол террористуудын эс­рэг аллагын машин, гэх­дээ асар єргєн хvрээг хамар­сан машин. Тэд “Цєлийн шуурга”, “Иракийн эрх чєлєє”, “Холбоотны хvч”, Боснийн дайн зэрэг олон ажиллагаа явуулсан билээ. “JSOC” нь дэлхий даяар нууц шоронгийн сvлжээтэй бєгєєд зєв­хєн Афганистанд 20 бий.

“SOCOM”-ын бие бvрэл­дэхvvн 37000 байснаа ихэр цамхгийг сvйрсний дараа 60000 болж нэмэгдсэн. Санхvvжилт мєн эрс нэмэгдэж, 6,3 тэр­бум долларт хvрчээ. Харин Аф­ган, Иракийн дайныг тооцвол 9,8 тэрбум гэнэ. АНУ-ын Тэн­гисийн цэр­гийн хvч­ний командлалын дарга асан Дэннис Хейлик “Энэ мєнгє удахгvй хоёр дахин нэмэгдэнэ” хэмээжээ. Ямар ч гэсэн Сенатын зєвшєєрснєєр “SOCOM” жил тутам ажилт­нуудынхаа тоог таван хувиар нэмж байна.

Тус байгууллага нь “Лоуренс” тєслийн хvрээнд Афганистан, Индонез, Па­кистан, Мали зэрэг 51 оронд ажиллагаа явуулдаг. Уг тєслийг санаачлагч, адмирал Эрик Ольсон “Есдvгээр сарын 11-ний халдлагын ємнє “SOCOM” хєг­жин­гvй орнуудад ан-хаарал хан­дуулж байсан бол одоо єм­нєдийн орнууд жинхэнэ аюул тарьж байна. Тусгайгийнхны 85 хувь нь Ойрхи Дорнодын 20 улсад, vлдсэн нь дэлхийн єнцєг булан бvрт тархан байрладаг. Тэд бусад анги нэгтгэлийн бvрэлдэхvvнд багтдаг” хэмээжээ.

Тухайлбал далайн хавууд, Дельта бvлэг нь Ирак, Афганистан, Пакистан, Йе­мен зэрэг оронд хууль бусаар хvн хулгайлж, устгадаг. Ха­рин ногоон малгайтнууд, рэйнжерvvд ил тодоор “Аль-Каида” ба бусад бvлэг­лэл­тэй тэмцэх аргад нут­гийн иргэдийг сургаж байна. Жишээ нь АНУ босогчдын “Абу Сайяф”, “Жемаа Ислам”-ын эсрэг тэмцэхийн тулд жил бvр Филиппин дэх 600 дайчиндаа 50 сая дол­ларыг зарцуулдаг.

Тvvнчлэн АНУ-ын тусгайгийнхан Бразил, Герман, Болгар, Индо­нез, Норвег, Польш, Панамд хам­тарсан хээрийн сургуулилт тогтмол хийдэг. Харин 2011 оноос Иордан, Доминикан, Румын, Ємнєд Солонгос, Се­негал, Таиландад мєн ийм ажиллагаа явуулах болжээ.

“Єдгєє АНУ-ын тусгайгийнхан дэлхийн бараг 100-аад оронд нууцаар зєрчил, дайн дэгдээж, дуулиант халдлага vйлдэн, шєнийн эргvvл хийж, хvн хулгайлж буюу булаан авч, захиалгат аллага vйлдэж байна” гэж ОХУ-ын шинжээч Валерий Бовал бичжээ.

М.Цогзолмаа