Хятадын эдийн засгийн өсөлт эрчимжихийн хэрээр хилийн маргаантай улсуудад хүндээр тусч байна. Үүнээс гадна тэдгээр улс орнууд зөвхөн цэрэг, хүчнээс болгоомжлохын сацуу Хятадын газар нутгийн төлөөх хэтийн зорилгоос эмээж байгаа юм. Ингээд Хятадын хилийн маргаантай оршдог 20 улсын байнгын маргаантай байдаг зарим орноос нэрлэж байна.1.ТҮРЭГ БА ХЯТАДЫН ШИНЖААН УЙГУРЫН МАРГААН
Хятад улс Шинжаанийг автономит болгосноос хойш түрэг үндэстнүүдээс бүрэлдсэн Уйгур, Киргиз, Узбек, Казах болон Таджик зэрэг үндэстүүд оршдог бүс нутаг юм. Энэ бүс нутагт Хятад улс 1991 онд буюу ЗХУ задран унасны дараа ноёрхолоо тогтоож, газар нутгийн зурвасаа баталгаажуулжээ. Харин энэ хилийн зурвас одоог хэр нь маргаантай оршдог бөгөөд хамгийн анх Зүүн Туркестаны эзэмшил нутаг байжээ. Эдгээр үндэстнүүд хагас зуун жилийн турш тусгаар тогтнохыг эрмэлзэж буй аж. Гэвч Зөвлөлт Оросын бүрэлдэхүүнээс гарснаас хойш жил ч хүрэхгүй хугацааны дотор Хятад улс өөртөө нэгтгэсэн билээ. Үүнд дээр дурьдсан 20 улсын тав нь багтсан байна. Тухайлбал, Казахстан, Киргизстан, Тажкистан, Туркменстан, Укбекстан зэрэг улсууд ордог.
